Bezoek Natuur Historisch Museum, Londen, UK

Te voet

Onderweg passeerde ik een oorlogsmonument ter hoogte van St. Mary Abbot's Church, waar ter ere van de gesneuvelde soldaten uit WWI en de wapenstilstand op 11 november 1918, talrijke kransen van klaprozen waren neergelegd.
Ik wandelde voorbij het standbeeld van veldmaarschalk Robert Napier (1810-1890) op de T-splitsing van Kensington Highstreet en Queensgate.
Verderop zag ik een verguld glimmend bord van de ambassade van Oman. Een arabisch uitziende man die het pand verliet, sprak ik aan en hij stond me welwillend te woord. Ik vertelde hem dat ik binnenkort naar Oman zal reizen en ik vroeg hem voor de zekerheid of ik vooraf een visum moest aanschaffen. Dat bleek mogelijk maar hoeft niet, bij aankomst op het vliegveld van Muscat kan dat ook.
Aangekomen bij het museum liep ik direct naar de tentoonstelling over giftige dieren en planten.

Exhibition Venom, Killer and cure

Het bleek een fascinerende tentoonstelling, speciaal voor diegenen die zakelijk of privé reizen naar exotische bestemmingen en/of zich (professioneel) interesseren voor wilderness medicine en -survival. De tentoonstelling toonde een groot aantal zeer giftige zee- en landdieren, variërerend van kwallen, vissen, mieren, schorpioenen, spinnen, wespen, bijen en slangen. Ook het ontwikkelen en maken van anti-sera kwam aan bod. Jaren geleden was ik met mijn zoon Jeroen op wereldreis en reisden we ondermeer naar Bangkok, daar stonden we op de stoep voor het Queen Saovabha Memorial Institute, gelieerd aan het Thaise Rode Kruis, het vermaarde slangeninstituut, maar dat bleek helaas net gesloten. Het is een van de weinige  onderzoekslaboratoria waar anti-sera tegen slangenbeten worden vervaardigd.

Plantengeneeskunde

In traditionele kulturen zoals die van indianen in Z-Amerika en aboriginals in Australië bestaat sinds mensenheugenis kennis van de lokaal aanwezige geneeskrachtige planten en -middelen tegen wonden, die veroorzaakt worden door steenvissen, pijlstaartroggen en insectenbeten. In Australië wordt het blad van de Geitenhoefwinde (Engels: Goat's foot, Latijn: lpomoea pes-caprae ) op hete stenen gekneusd en op open wonden aangebracht om de bloeding te stoppen, de zwelling en pijn te verminderen.

Mens versus natuur

Het museum herbergt een indrukwekkende verzameling planten, opgezette dieren, fossielen, skeletten van pre-historische dieren, stenen en mineralen. Het gebouw ademt een prachtige, oud-koloniale sfeer uit. Een gestolde vorm in de tijd. In de achttiende eeuw werd de natuurmens door de Franse utopisten als 'nobele wilde' neergezet, die tegelijkertijd gekerstend en opgenomen moest worden in de vaart der volkeren. Op mijn reizen in de (sub-) tropen heb ik gezien  wat de effecten waren van dit vroegere denken en handelen ten aanzien van de natuur. Veel natuurvolkeren zoals de Noord-Amerikaanse indianen waren al grotendeels uitgeroeid. De Herero, Nama (Duits: Hottentotten) en San in Duits-Zuidwest-Afrika, het huidige Namibië, wachtten tussen 1904 en 1909 hetzelfde lot. De bushmen die ik 2004 in Botswana en de Kalahari woestijn ontmoette, leefden overwegend in armoedige kampementen.

Jacht

Niet alleen de Europese adel en gegoede burgerij maakte jacht op groot wild binnen Europa en de door hen veroverde koloniën. De schaalgrootte waarop wilde dieren werden gedood bleek ongeëvenaard. Talloze diersoorten zijn door menselijk ingrijpen verdwenen, een van de bekendste voorbeelden is de Dodo, waarvan een opgezet exemplaar in het museum is te bezichtigen. In de Verenigde Staten waren de buffalo's en bizons bijna uitgestorven en tot op de dag van vandaag wordt er in Afrika op leeuwen gejaagd, vaak om trofeëen te verzamelen en als vorm van vermaak. Een overblijfsel uit vroeger tijden zou je denken. Bij de illegale  strooptochten op het ivoor van olifanten en neushoorns wordt geen middel geschuwd, de Chinese markt is een belangrijke afnemer. In NZ zag ik vijfentwintig jaar geleden sportvissers gevangen haaien, nadat ze op land opgemeten en gefotografeerd waren, dood in zee terugwerpen. Stammen van jagers en verzamelaars, zoals de bushmen en de Inuit hebben altijd zoveel gejaagd als ze nodig hadden voor hun levensonderhoud, dat is een wezenlijk ander uitgangspunt.

Houtkap

Voor de bouw van oorlogs- en vrachtschepen, fortificaties, huizenbouw en alledaags gebruik werden de oerbossen van Europa gekapt, eerst door de Romeinen, duizend jaar later door de heersers van de Italiaanse stadsstaten, de Spanjaarden en de Engelsen. In Nieuw-Zeeland werden de eeuwenoude Kauri's omgehakt door de Engelse pioniers om in de behoefte aan timmerhout te kunnen voorzien. Het Kauri museum op het noordeiland van NZ is feitelijk een 'necrologisch' monument voor alle omgezaagde woudreuzen. De monumentale Red Woods, de Sequoia van Californië, vielen grotendeels ten prooi aan de houthakkers in de achttiende eeuw. Voor mij is het onbegrijpelijk dat men vijftienhonderd jaar oude bomen gewoon omver haalde. Vijftienhonderd jaar! Samen met m'n zoon heb ik de restanten van deze eeuwenoude bossen in de USA en NZ tijdens verschillende reizen bezocht. Daar werd ik wel stil van.

Vertrek

Afgelopen vrijdag in alle vroegte ging ik op pad. Met de metro reisde ik van Earl Court naar London City Airport vanwaar ik met een uur vliegtijd terugkeerde in Rotterdam, het leek heel even alsof ik niet weggeweest was.